Minnertsga, Meinardskerk
|
| Kerk |
|
De kerk stamt uit ca. 1450 maar bij de bouw is een deel van de vorige kerk uit de 13e eeuw gehandhaafd. Delen van het 13e eeuwse muurwerk
van de noordelijke gevel werden ommetseld, toen in de 15e eeuw het schip werd verbreed en verlengd. Het betreft een eenbeukige kerk in
laatgotische stijl met vijfzijdig gesloten koor. Het metselwerk is zeer levendig door de speklaagsgewijze toepassing van rode en gele
kloostermoppen. Aan de noordzijde bestond een sacristie maar deze is in 1669 gesloopt. De aanhechting is nog te zien in de buitenmuur
boven het noorderpoortje. In schip en koor staan aan beide zijden grote spitsboogvensters met natuurstenen traceringen in dubbele vorkvorm.
In de derde travee van de noordmuur staat een fraaie ingang in een rechthoekige omkadering met getordeerde rondstaven. Daarnaast zijn er
nog twee andere 16e eeuwse ingangspoortjes. In de zuidmuur zijn 3 dichtgemetselde nissen weer teruggebracht in hun oorspronkelijke staat.
Pas in 1505 is gestart met de bouw van de toren. Oorspronkelijk had de toren een spits. Deze spits is in 1552 getroffen door de bliksem en
verwoest Omstreeks 1590 is er een zadeldak op gebouwd. Op 3 juni 1947 brandde de kerk geheel uit. Daarbij ging vrijwel het volledige interieur
verloren. Slechts zwartgeblakerde muren stonden nog overeind. Tussen 1951 en 1955 werd de kerk herbouwd.
De kerkzaal heeft een nieuw houten tongewelf, voorzien van gewelfschotels met diverse afbeeldingen. De ruimte is zeer licht en helder. Bij de herinrichting van de kerk heeft men de banken en knopstoelen in de richting van het koor geplaatst. Na de brand in 1947 zijn nog enkele onderdelen gered. Zo is er nog een driehoekig fronton van een familiebank met daarin gesneden de wapens van Kamstra en Donia. Er is nog een deurtje van de oude kansel uit 1668. Ook zijn er nog vier tekstbordjes uit 1781. De huidige preekstoel is afkomstig uit de doopsgezinde vermaning van Blije. In de vloer ligt een grote collectie grafzerken waaronder belangrijke uit de renaissancetijd. Een deel daarvan is afkomstig uit de gesloopte Galileërkerk in Leeuwarden. Het interieur van de kerk werd in 2001 gerestaureerd. |
| Orgel |
| 1688 |
| Evert Havercamp, organist van de Jacobijnerkerk te Leeuwarden, levert een orgel aan de kerk van Minnertsga. Dit orgel is afkomstig uit de Grote Kerk te Dokkum. Daar was het in 1590 geplaatst, nadat de stad het had gekocht van de magistraat te Leeuwarden, waar het in de Oldehoofsterkerk als 'klein orgel' had gefungeerd. |
| 1778 |
| A.A. Hinsz uit Groningen bouwt een nieuw orgel in de kerk van Minnertsga, bestaande uit Hoofdwerk, Rugwerk en aangehangen pedaal. Het instrument, dat 20 stemmen telt, is een geschenk van Johannes Gerlofsma, secretaris van de geregten te Barradeel. |
| 1947 |
| Op 3 juni gaan kerk en orgel bij een brand verloren. |
| WELSRIJP, Hervormde Kerk |
| 1785 |
| Guillaume Robustelly uit Luik bouwt een nieuw orgel voor de parochiekerk te Vreren bij Tongeren (België). |
| 1874 |
|
Fa. Pereboom & Leijser uit Maastricht bouwen een nieuw orgel te Vreren. Het oude orgel wordt ingenomen. Dit wordt verkocht naar
Welsrijp, in samenwerking met E.S. Ypma.
• Bij de overplaatsing (of misschien al daarvoor) verhuist de klaviatuur van de achterwand naar de zijkant. • De omvang wordt vergoot van CD - d3 tot C - g3. • Er worden nieuwe mechanieken gemaakt. • Dispositiewijzging: op het GO verdwijnen drie labiaalregisters en een tongwerk. Tevens worden een Montre 8' en een Viole di Gambe 8' toegevoegd. • Op het POS worden drie labiaalregisters vervangen door een Salicionaal 8' en een Melophone 8'. |
| 1884 |
| Fa. Bakker & Timmenga uit Leeuwarden plaatst een nieuwe magazijnbalg. |
| 1950 |
| Fa. Bakker & Timmenga uit Leeuwarden herstelt het orgel. |
| MINNERTSGA, Hervormde Kerk (vervolg) |
| 1955 |
|
Fa. Vaas en Bron, orgelmakers te Leeuwarden, plaatsen het orgel van Welsrijp in de herbouwde kerk van Minnertsga. Het komt te staan op
een verhoging, midden op de galerij. • De klaviatuur wordt verlaagd en de mechanieken worden aangepast. • De orgelkas wordt verdiept om een nieuw vrij pedaal te kunnen plaatsen. • De pedaalklaviatuur wordt vernieuwd. |
| 1987 |
| Flentrop Orgelbouw te Zaandam restaureert de windladen van het GO. De windlade en het pijpwerk van het POS worden opgeslagen op de galerij. |
| 2000-2001 |
|
Begin van de restauratie van het orgel door Flentrop Orgelbouw uit Zaandam, onder advies van Jan Jongepier uit Leeuwarden: • De orgelkas wordt herplaatst in de balustrade. • De klaviatuur wordt gehandhaafd aan de zijkant op de plaats van 1874. • De pedaalkas wordt los achter de orgelkas geplaatst. • De orgelkas wordt hersteld en met was behandeld. • De frontpijpen worden gepoetst. • De lade van het Positief wordt gerestaureerd, evenals de gehele windvoorziening en de mechanieken van GO en POS (naar de situatie van 1874). • De pedaalmechaniek van 1955 wordt aangepast aan de nieuwe situatie. • Alle pijpen van Robustelly worden herplaatst op de oorspronkelijk plaatsen. • De Viole di Gambe 8' komt te vervallen. • De dispositie van 1785 wordt hersteld, op drie uitzonderingen na: - Op het GO stond i.p.v. de Montre een Clarion 4'. - Op het POS stonden i.p.v. de Salicionaal en de Melophone een Sesquialtera 2 r. en een Cornet sup. 3 r. Het orgel is op 28 april 2001 weer in gebruik genomen. |
| Dispositie |
| Grand Orgue, C - g''' | Positief, C - g''' | ||||||
|
Montre ● Bourdon Prestant Flûte ● Nasard Doublette Tierce ● Cornet sup. Fourniture Sesquialtera ● Trompette |
8' 8' 4' 4' 3' 2' 1 3/5' 5 r. 4 r. 2 r. 8' |
Bourdon (C-H gecomb. met ?) Salicionaal ● Melophone ● Prestant Flûte Nasard Doublette Fourniture ● Cromhorne |
8' 8' 8' 4' 4' 3' 2' 3 r. 8' |
||||
| Pedaal, C - c' | Werktuigelijke registers | ||||||
|
Soubasse ● Octavebasse ● Octavebasse ● |
16' 8' 4' |
Manuaalkoppel Pedaalkoppel ● 1785/2001 ● 1874 ● 1874/2001 ● 1955 ● 2001 |
|||||
| Geschiedenis over kerk en orgel |
| Verteller | : | Jan Jongepier (1941-2011) |
| Duur | : | 6 minuten en 51 seconden |
| Bron | : | Radio opname Omrop Fryslân uit 2001 |
| Improvisatie over Lied 482 LbK |
| Organist | : | Jan Jongepier |
| Duur | : | 9 minuten en 19 seconden |
| Bron | : | Radio opname Omrop Fryslân uit 2001 |